Με την ευκαιρία της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς 2021-22 σας καταθέτουμε μία σειρά προτάσεων που στόχο έχουν την αναβάθμιση της εργαστηριακής εκπαίδευσης των μαθητών μας στις Φυσικές Επι- στήμες. Αναβάθμιση που επιβάλλεται, αφού από την εκπαιδευτική διαδικασία οι εργαστηριακές δραστη- ριότητες είναι αυτές που υπέστησαν το μεγαλύτερο πλήγμα λόγω της καραντίνας.
Α. Για τα σχολεία προτείνουμε:
- Οι εργαστηριακές ασκήσεις στις Φυσικές Επιστήμες δεν είναι μια προαιρετική δραστηριότητα που καλό θα ήταν να γίνεται, αλλά αναπόσπαστο μέρος της διδασκαλίας τους, που συμβάλλει στην κατανόηση και εμπέδωση των φυσικών διαδικασιών και φαινομένων. Γι αυτό, θα πρέπει να αναγράφονται στο βιβλίο ύλης αλλά και να συνεισφέρουν στην αξιολόγηση του μαθητή, με αντίστοιχα ερωτήματα, τόσο στα κριτήρια αξιολόγησης των δύο τετραμήνων όσο και στις τελικές εξετάσεις όπως προβλέπεται από υπουργικές αποφάσεις οι οποίες δυστυχώς δεν εφαρμόζονται.Σε όποια σχολεία είναι δυνατό, προτείνουμε στο τέλος κάθε τετραμήνου ο/η εκπαιδευτικός να αφιερώνει μία ώρα (ή περισσότερες αν χρειαστεί), για την εργαστηριακή αξιολόγηση. Κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης ο εκπαιδευτικός θα έχει στήσει την εργαστηριακή άσκηση (ή τις ασκήσεις) που έχει πραγματοποιήσει κατά τη διάρκεια του τετραμήνου και κάθε μαθητής/τρια θα καλείται ατομικά (και σύντομα) είτε να πραγματοποιήσει μικρό μέρος της άσκησης, είτε να απαντήσει σε ερώτημα που αφορά τις διεργασίες της άσκησης, είτε να επεξεργαστεί δεδομένα που έχουν προκύψει από την πραγματοποίησή της.
Η εργαστηριακή εξέταση υλοποιείται στις Παγκύπριες Εξετάσεις, καθώς και σε αντίστοιχες εξετάσεις άλλων κρατών, τόσο στον χώρο της Ευρώπης όσο και διεθνώς. Η ίδια τακτική ακολουθείται στους πανελλήνιους αλλά και στους παγκόσμιους διαγωνισμούς στις Φυσικές Επιστήμες όπου ένα μέρος της εξέτασης αναφέρεται στη θεωρία και ένα μέρος στις πειραματικές διαδικασίες.
- Θα πρέπει να υπάρχει ένας συγκεκριμένος υποχρεωτικός αριθμός εργαστηριακών δραστηριοτήτων ανά τάξη και ανά μάθημα (π.χ. 3) από την ευρύτερη λίστα του εργαστηριακού οδηγού. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορεί ο κάθε συνάδελφος που διδάσκει Φυσικές Επιστήμες να επιλέξει τις ασκήσεις εκείνες για τις οποίες το εργαστήριό του έχει τον απαιτούμενο εξοπλισμό ή θα μπορεί να δανειστεί όργανα από το Ε.Κ.Φ.Ε. ή, τέλος, θα μπορεί να επιλέξει αυτές που μπορούν να πραγματοποιηθούν με υλικά καθημερινής χρήσης.Στην υλοποίηση των εργαστηριακών αυτών δραστηριοτήτων, θα πρέπει να είναι σε θέση να συνδράμει το οικείο Ε.Κ.Φ.Ε., με δανεισμό εξοπλισμού, εφ’ όσον τον διαθέτει. Για την αρτιότερη υποστήριξη στο θέμα αυτό, ο/η υπεύθυνος/η του Ε.Κ.Φ.Ε. θα πρέπει να ενημερώνεται από τους διδάσκοντες Φυσικές Επιστήμες για τυχόν δυσκολίες και ελλείψεις που αντιμετωπίζουν στην υλοποίηση των εργαστηριακών δραστηριοτήτων, στην αρχή της σχολικής χρονιάς.
- Επειδή σημαντικός αριθμός Γυμνασίων και μικρότερος αριθμός Λυκείων της χώρας ΔΕΝ διαθέτει εξοπλισμένο εργαστήριο Φ.Ε., προτείνουμε να ληφθεί μέριμνα για τη δημιουργία (ή και τη συμπλήρωση των υπαρχόντων) εργαστηρίων των σχολικών μονάδων, αρχής γενομένης από τα εργαστήρια των Γυμνασίων, για τα οποία αναλυτικά κοστολογημένη πρόταση έχει κατατεθεί στο ΥΠΑΙΘ από την ΠΑΝ.Ε.Κ.Φ.Ε. με στοιχεία για τη διαμόρφωση χώρου, περιγραφή επίπλων, συσκευών, διατάξεων κλπ.Προτείνουμε τη νομική ρύθμιση για τη δυνατότητα ανακατανομής του εργαστηριακού εξοπλισμού στη χώρα, αφού αφενός υπάρχουν νομοί με πολύ φτωχό έως ανύπαρκτο εξοπλισμό και αφετέρου σε ορισμένα σχολεία υπάρχει πλεόνασμα εξοπλισμού και η θέληση προσφοράς του πλεονάζοντος υλικού σε άλλα σχολεία, αλλά δεν υπάρχει το νομικό πλαίσιο για την πραγματοποίηση αυτής της προσφοράς.
- Οι εκθέσεις κατασκευών και πειραμάτων των μαθητών στο τέλος της σχολικής χρονιάς, διαπιστωμένα, λειτουργούν ενισχυτικά στην ενεργό εμπλοκή και συμμετοχή τους σε θέματα Φυσικών Επιστημών, συμβάλλοντας στην κατανόηση και την εμπέδωση της διδαχθείσας ύλης. Η παρότρυνση και θεσμοθέτηση τέτοιων εκδηλώσεων πιστεύουμε ότι θα αποτελέσει σημαντικό βήμα για τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και την απόκτηση ουσιωδών γνώσεων και δεξιοτήτων.
- Στην ήδη θεσμοθετημένη Εβδομάδα Σχολικών Δραστηριοτήτων, μπορούν και πρέπει να συμπεριλαμβάνονται και δραστηριότητες Φυσικών Επιστημών, αφιερώματα, διαγωνισμοί κ.ά., σε επίπεδο Νομού ή Περιφέρειας, με τη δυνατότητα συνεργασίας και με τις αντίστοιχες Επιστημονικές Ενώσεις. Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου μπορούν να συνεργαστούν επωφελώς, πραγματοποιώντας διαθεματικές μαθητικές δράσεις που έχουν σχέση π.χ. με τις ΑΠΕ, τα τρόφιμα, τις εξαρτησιογόνες ουσίες, την προστασία του περιβάλλοντος κλπ. Προτείνεται επισης η θεσμοθέτηση διαγωνισμών εργαστηριακών ασκήσεων ανά Νομό και ανά Περιφέρεια μέσω Υπουργείου ή μέσω Επιστημονικών Ενώσεων ενταγμένων στην εβδομάδα δραστηριοτήτων.
Β. Για το θεσμό του Υ.Σ.Ε.Φ.Ε. προτείνουμε:
Την επαναφορά της τρίωρης ανάθεσης της εργαστηριακής ενασχόλησης στους Υ.Σ.Ε.Φ.Ε., ώστε να υπάρχει ο κατάλληλος χρόνος για την οργάνωση, την προετοιμασία και την αποκατάσταση του εργαστηρίου Φ.Ε. έτσι ώστε να είναι λειτουργικό κατά τη διάρκεια όλου του σχολικού έτους.
Γ. Για τα Ε.Κ.Φ.Ε προτείνουμε:
- Να οργανωθεί κεντρικά ένα σεμινάριο για την εργαστηριακή ενασχόληση, που ν’ απευθύνεται σε όλους τους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν Φυσικές Επιστήμες, στο οποίο θεωρούμε ότι μεγάλο ποσοστό των Υπευθύνων Ε.Κ.Φ.Ε. θα ήταν πρόθυμο να συνδράμει από τη θέση των επιμορφωτών. Η επιμορφωτική αυτή δράση μπορεί να διεξαχθεί με μεικτό σύστημα διά ζώσης και εξ αποστάσεως συνεδριών και, εάν έκτακτες συνθήκες το απαιτούν, μόνο εξ αποστάσεως. Θεματικοί άξονες της προτεινόμενης επιμορφωτικής δράσης, ενδεικτικά, μπορούν να είναι:
- Οδηγίες σχετικές με τους εκπαιδευτικούς στόχους και τον τρόπο υλοποίησης των πειραμάτων που θα πραγματοποιηθούν
- Συνδιαμόρφωση φύλλων εργασίας
- Μικροδιδασκαλίες πάνω στις εργαστηριακές δραστηριότητες
- Τρόποι λειτουργίας των ομάδων μαθητών στα μετωπικά πειράματα
- Τρόποι λειτουργίας και οργάνωσης των εργαστηρίων
- Προτεινόμενες εναλλακτικές λύσεις όταν δεν υπάρχει διαθέσιμο εργαστήριο ή διαθέσιμος εξοπλισμός
- Προτείνουμε τα Ε.Κ.Φ.Ε. να χρηματοδοτούνται μέσω της σχολικής επιτροπής του σχολείου στο οποίο φιλοξενείται το Ε.Κ.Φ.Ε. Στην περίπτωση που το Ε.Κ.Φ.Ε. δεν φιλοξενείται σε κάποιο σχολείο θα μπορούσε να οριστεί μία σχολική επιτροπή γι αυτό το σκοπό.Μέσω αυτής της χορηγίας το Ε.Κ.Φ.Ε. θα μπορέσει να καλύψει λειτουργικά έξοδα τα οποία συχνά βαρύνουν αποκλειστικά τον/την υπεύθυνο/η, λόγω της έλλειψης θεσμοθετημένης χρηματοδότησης. Το ποσό άλλωστε που διατίθεται για λειτουργικά έξοδα των σχολικών μονάδων προβλέπει και έξοδα για τη λειτουργία των Εργαστηρίων.
Εφ’ όσον το ζήτημα της χρηματοδότησης καλυφθεί με τον προτεινόμενο τρόπο, το κάθε Ε.Κ.Φ.Ε.:
- θα έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει ανάγκες των σχολείων αρμοδιότητάς του δημιουργώντας ακόμα και “δανειστικά βαλιτσάκια”, ώστε να συνεισφέρει στην πραγματοποίηση των εργαστηριακών δραστηριοτήτων
- θα μπορέσει να αποτελέσει έναν επισκέψιμο χώρο για μαθητές στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών τους επισκέψεων, όπου θα τους παρέχει τη δυνατότητα βιωματικής ενασχόλησης με πειράματα της τάξης τους.
- Τα Ε.Κ.Φ.Ε. πρέπει να συνεχίσουν να είναι χώροι λειτουργικοί, όπου οι συναντήσεις εκπαιδευτικών ΠΕ04 και διδασκόντων Φ.Ε. άλλων ειδικοτήτων, με τους Υπεύθυνους Ε.Κ.Φ.Ε. και τους Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου γίνονται εποικοδομητικά, με ανταλλαγή απόψεων και γόνιμο διάλογο, με προτάσεις καινοτόμων δραστηριοτήτων και κατασκευών και μέριμνα για την επίλυση κοινών προβλημάτων.
Με τιμή
Για το Δ.Σ. της ΠΑΝ.Ε.Κ.Φ.Ε.
| Ο Πρόεδρος
Πάνος Μουρούζης Φυσικός, MSc Υπ. Ε.Κ.Φ.Ε. Κέρκυρας |
Η Γενική Γραμματέας
Μαρία Τσακίρη Φυσικός, DEA Υπ. Ε.Κ.Φ.Ε. Κέντρου |
Σχετικά αρχεία: